Wiersze Wojciecha Kassa po słoweńsku
W Słowenii ukazał się wybór wierszy Wojciecha Kassa K Svetlobi w wyborze i przekładzie urodzonej w 1942 roku Lublanie i mieszkającej w Polsce Katariny Salamun-Biedrzyckiej, utytułowanej tłumaczki literatury polskiej (proza, dramat, poezja) i słoweńskiej. Nadto slawistka i publicystka. Z polskich poetów tłumaczyła m.in. Czesława Miłosza, Jana Kochanowskiego, Marię Pawlikowską-Jasnorzewską, Jacka Podsiadłę, Miłosza Biedrzyckiego (syn) i Małgorzatę Lebdę. K Svetlobi ukazał się jako 32. oglej (tom) w „Kulturno Dręstwo. Mariborska Literarna Drużba”, którą nadzoruje poeta i wydawca oraz redaktor internetowego pisma literackiego Kud Logos Marjan Pungartnik. Zanim K’Svetlobi ogłoszono, wiersze Kassa w tłumaczeniu Katariny Salamun-Biedrzyckiej prezentowane były w czasopismach literackich Słowenii: Kud-Logos, Lecutio, Poiesis oraz Słoweńskim Radio.
Wojciech Kass. Portretu światłocień na łamach kwartalnika Słowo
Szkic biograficzno-krytyczny Kamila K. Pilichiewicza oraz wybór wierszy Wojciecha Kassa jest próba portretu Prańskiego poety. Całość ukazała się na łamach Pomorskiego Magazynu Artystycznego Słowo. Wojciech Kass, nazywany przez autora szkicu „Strażnikiem lirycznego światła” i „Prańskim Orfeuszem” tylko najwyższym z trudem daje się zamknąć w ramy portretu. Toteż na pytanie „Portret skończony?”, K. K. Pilichiewicz sam sobie (i przecież nam wszystkim) odpowiada: „Nie (…), nieskończony z dwóch zasadniczych powodów. Pierwszy – oczywisty – wynika z ciągłej, nieprzerwanej aktywności lirycznej autora Gwiazdy Głóg. Owszem, całkiem niedawny (2021) «piwoski» zbiór wierszy (Kamyk metafizyczny) czy najnowsze Otwarte na klucz zdają się być próbą pewnej syntezy Kassowego dorobku, pojawia się w Otwarte… z dużym natężeniem temat starości, przemijalności, śmierci. Jednocześnie płomień tej poezji nadal jasno świeci, podtrzymywany jakby niesłabnącym młodzieńczym zapałem, werwą poety-ekstatyka, który brzoskwinię nazywa «skupioną kroplą słońca, słodką / łzą solarną». Drugi powód jest nieco mniej oczywisty, bardziej zniuansowany, a raczej tych niuansów pełen. Bowiem osobowość poety i jego twórczość wymykają się wszelkim uogólniającym syntezom, klasyfikacjom. To żywioł pełen sprzeczności, niejednoznaczności, tajemnicy. Tym samym portret poety staje się niemożliwy do pełnego uchwycenia, do całkowitej i jednoznacznej interpretacji. Na przestrzeni lat autor Do światła był już nazywany sensualistą, ekstatykiem, szamanem czy lunatykiem światła. Słowa Kassa raz głaszczą czule ucho czytelnika, by za chwilę ugodzić jak dłuto rzeźbiarza wbijające się w nieoszlifowany kamień. Ten diapazon zdałoby się dalekich od siebie tonacji posiada jednocześnie spójną, wyrazistą zewnętrzną sygnaturę i wewnętrzny rytm, który zapada głęboko w czytelniczą pamięć”. Krzysztof Kamil Pilichiewicz, Wojciech Kass, Portretu światłocień, w: Słowo nr 1 (9) 2024
Krzysztof Kuczkowski w Galerii Autorek i Autorów miesięcznika „Twórczość”
Autor „Tlenu” i „Kładki” czyta fragmenty poematu „Biały kapitan” zamieszczone w tegorocznym trzecim numerze miesięcznika „Twórczość”. Autorem nagrania jest Roman Pokoński. Zobacz / Posłuchaj https://www.youtube.com/watch?v=edzarUi_x4Q
W „Twórczości” nowe wiersze Krzysztofa Kuczkowskiego
Sześć lat temu Krzysztof Kuczkowski opublikował swój ostatni tom wierszy zatytułowany „Sonny Liston nie znał liter”. Czy publikacja nowych wierszy zapowiada kolejny tom poetycki? Marcowy numer miesięcznika Twórczość przynosi nowe wiersze Krzysztofa Kuczkowskiego z cyklu Biały kapitan. Przeczytaj wiersz otwierający cykl-poemat: https://tworczosc.com.pl/artykul/z-cyklu-bialy-kapitan/
O tomie „Wszystko, wszystko” Jerzego Ł. Kaczmarka
Tom ten jest czwartą książką poetycką Jerzego Ł. Kaczmarka i trzecią opublikowaną w serii Biblioteka „Toposu”. Poeta zmarł 7 kwietnia 2021 roku w Poznaniu. OD REDAKTORA TOMU: W wierszu zatytułowanym Po drugiej stronie, otwierającym tom Niewidzialny stygmat, czytam tajemnicze zdanie: Apokalipsa czy apokatastaza? Miłosierdzie czy sąd? Wszystko, wszystko – rozlega się szept, odbija od ciemnych ścian i wchodzi w szczeliny zastygłej lawy. Dlaczego to zdanie jest tajemnicze? Bo wskazuje na tajemniczą rzeczywistość, w której to, co cząstkowe i fragmentaryczne, istnieje w swej pierwotnej, scalonej postaci. Tam jest „wszystko”, jednak nie wiemy, gdzie to poetyckie „wszystko” jest – we śnie, w podświadomości czy może po śmierci? Wiadomo tylko tyle, że musi to być rzeczywistość pierwsza, skoro jawa, życie świadome, czyli to, które znamy i tak bardzo sobie cenimy, jest „po drugiej stronie”, jest drugie. Poeta metaforyzuje ludzki los w duchu proroka Izajasza (por. 40,15), pisząc: „Po drugiej stronie / pyłek rosy przegląda się / w promieniu wstającego słońca”. „Pyłek rosy”, byt kruchy i znikliwy, winny jest Panu Wszelkiego Stworzenia wdzięczność za sam fakt swego istnienia. Tacy jesteśmy czy raczej – tacy powinniśmy być podczas naszego codziennego bytowania. Ale nawet wdzięczny „pyłek rosy” doświadcza magnetyzmu pierwszej przestrzeni. Nawet „pyłek rosy” potrafi tęsknić do miejsca, w którym wypełni się wszystko to, o czym pisali święci i prorocy. Wypełni się, to znaczy objawi się w swej pierwotnej jedności. A ponieważ w tym, jako się rzekło, tajemniczym zdaniu, odnajduję najważniejsze przesłanie poezjowania Jerzego Ł. Kaczmarka, dlatego też szept „Wszystko, wszystko”, z natury swej maksymalistyczny, wydał mi się najlepszym z możliwych tytułów tego zbiorku. Niniejszy tom nie zawiera wszystkich wierszy poety, scala dwie książki wydane w serii Biblioteka Toposu, stanowiące zrąb jego twórczości. Niewidzialny stygmat (2019) miałem przyjemność redagować we współpracy z autorem, Aż do pierwszego słowa (2022) opracowała Teresa Tomsia we współpracy z żoną zmarłego poety Mirosławą Kaczmarek. Ten drugi zbiorek, złożony z wierszy, rozmyślań i epigramatów, w pierwotnej wersji wzbogacony był utworami przyjaciół poety: Macieja Greli, Angeliki Janz, Marka Słomiaka i Teresy Tomsi, szkicem Szymona Kantorskiego Po słowie oraz wyimkami z wypowiedzi krytycznych: Jacka Juszczyka, Piotra W. Lorkowskiego, Anny Łozowskiej-Patynowskiej, Adriany Szymańskiej i Teresy Tomsi. Wszystko, wszystko zawiera wiersze i tylko wiersze, otwarte na nowe odczytania, nowe interpretacje, i tak musi pozostać. | Krzysztof Kuczkowski O AUTORZE Jerzy Łukasz Kaczmarek urodził się 13 grudnia 1964 roku w Jarocinie. Poeta, krytyk literacki, tłumacz literatury niemieckojęzycznej, socjolog. Redaktor kwartalnika literacko-artystycznego Już Jest Jutro na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych XX wieku. Teoretyk i inicjator „Akcji Droga”, pomysłodawca kilku edycji „Nocy Działań Twórczych”, interdyscyplinarnych spotkań artystów z całej Polski. Od 1994 roku adiunkt w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu. W latach 1996–1997 i 2002 stypendysta DAAD w Mannheim, Bielefeld i Erkner. Autor poetyckiej prozy i wierszy Przepowiednie. Z kręgu nocy i dnia (Bydgoszcz 2015) oraz tomów Niewidzialny stygmat (Sopot 2019) i – pośmiertnie – Aż do pierwszego słowa (Sopot 2022). Wiersze i eseje publikował w pismach literackich w Polsce i w Niemczech oraz w antologiach poetyckich, m.in. 11 („Już Jest Jutro”, 1993), Parnas Bis („Empik & Odeon”, 1995), Kosmos literatów („Dreammee Little City”, USA, 2018). Uczestnik międzynarodowego projektu poetycko-plastycznego „gedichtet / gezeichnet. dichter und künstler im dialog”. Za twórczość literacką otrzymał Złotą Książkę – Nagrodę im. Witka Różańskiego (2018). Tomik Niewidzialny stygmat był nominowany wśród dwudziestu najlepszych tomików roku do Nagrody ORFEUSZ. W roku 2023 ukazała się płyta CD „Ten inny świat” z wierszami poety, które wokalnie i muzycznie interpretują m.in. Tomasz Budzyński i Dariusz Malejonek, zespoły rockowo-punkowe Persona Non Grata, Nowomowa, Michał Wiraszko, Paweł Krawczyk, Dominik Kaczmarek. Płyta została dołączona do Toposu 6 (190) 2023. Wydawcą jest Instytut Książki w Krakowie. Jerzy Ł. Kaczmarek zmarł 7 kwietnia 2021 roku w Poznaniu. Został pochowany na cmentarzu Bożego Ciała, zabytkowej poznańskiej nekropolii przy ulicy Bluszczowej. Książkę (wraz z egz. czasopisma) można zamówić: https://sklep.instytutksiazki.pl/kategoria/czasopisma/topos/
Wiersze Krzysztofa Kuczkowskiego i obrazy Wojciecha Nadratowskiego na stronie Galerii Autorskiej
W 152. odsłonie swojego cyklu publicystycznego Galeria Autorska Jana Kaji i Jacka Solińskiego przybliża poezję Krzysztofa Kuczkowskiego (1955) i obrazy Wojciecha Nadratowskiego (1957). O autorze wierszy: Kuczkowski zna pułapki języka, ma świadomość, że zazwyczaj „raca wystrzelona w / gwiaździste niebo spada / do martwego morza / wiersza” (Odwrót), dlatego wyzyskuje rozmaite rejestry mowy, sięga po ironię i autoironię, z upodobaniem posługuje się liryką maski i roli, zagęszcza materię poetycką, wkomponowując we własne dzieło elementy współczesnej kultury masowej, zestawiając je i kontaminując z motywami biblijnymi i mitologicznymi. Wiem – zdaje się mówić – że na progu XXI stulecia nie da się przemawiać tonem ezechielowym. Sięga więc po humor, groteskę i kpinę. Daje to efekty zgoła nieoczekiwane – by się o tym przekonać, najlepiej przeczytać prozę [Głowa Orfeusza] lub jeden z najbardziej błyskotliwych wierszy w tomie, Monolog, będący próbą odpowiedzi na fundamentalne pytania: 1. czy możliwa jest dziś sztuka metafizyczna?; 2. czy język sztuki (również: poezji) współczesnej daje szansę dotarcia do prawdy o świecie i człowieku?; 3. jak mówić, by nie monologować, ale wchodzić w dialog z Innym? Przemysław Dakowicz, Granice mowy Liryka Krzysztofa Kuczkowskiego jest świadectwem (trudnego do wyrażenia) poszukiwania duchowości w świecie duchowości niesprzyjającym – zmagającym się z kryzysem wiary i chaosem aksjologicznym, kryzysem kultury i odrzucaniem jej chrześcijańskich fundamentów. Horyzont doświadczeń wyznacza poecie ciągłe balansowanie na granicy świata zewnętrznego i wewnętrznego, tu i teraz przełomu XX i XXI w. i realności zinterioryzowanej. W opisie tego doświadczenia autor Wieży widokowej odwołuje się do bogatej tradycji literackiej (np. W. Blake, R. M. Rilke, T. S. Eliot, T. Różewicz, Cz. Miłosz) i biblijnej (liczne nawiązania do Pisma Świętego i mającej w nim swe źródło topiki), a także wzorem poetów metafizycznych łączy to, co świeckie (inspiracja popkulturą) z tym, co religijne (inspiracja teologią). W konsekwencji sięga po różne konwencje mówienia o rzeczywistości: korzysta np. tyleż z zasobów ironii (i pokrewnych gestów), by krytycznie spojrzeć na widzialny świat (np. Tryb powtarzania), co aktualizuje konfesyjny, epifaniczny zapis, aby w nagłym olśnieniu zbliżyć się do jego innego oblicza, zagarniającego myśli oraz obrazy języka (np. Jęzorek). Karol Alichnowicz, Krzysztof Kuczkowski albo „chodzi o tam. Tam” Zobacz>> https://tygodnikbydgoski.pl/kultura/zycie-w-ukryciu-galeria-autorska-proponuje-odslona-152 https://autorska.pl/wydarzenia/14-wydarzenia/3129-zycie-w-ukryciu-odslona-152-krzysztof-kuczkowski-wojciech-nadratowski Ilustracja: Gabriela Rovski, Portret poety Krzysztofa Kuczkowskiego, olej, płótno, 2021
Wiersze Krzysztofa Kuczkowskiego w „Poet Lore”
Czasopismo literackie Poet Lore, drukuje dwa wiersze Krzysztofa Kuczkowskiego: Manifesto i That Which Is Beautiful (Przesłanie i To, co piękne, obydwa z tomu Tlen) w tłumaczeniu Dana Bourne’a. Poet Lore to anglojęzyczny magazyn literacki z siedzibą w Bethesda w stanie Maryland. Założone w 1889 roku przez Charlotte Porter i Helen Archibald Clarke, dwie postępowe młode badaczki Szekspira, które wierzyły w ewolucyjną naturę literatury. Poet Lore jest najstarszym nieprzerwanie publikowanym czasopismem poetyckim w Stanach Zjednoczonych.
Encounters. New poems from Ukraine and Poland
We współpracy Instytutu Literatury (Kraków) i Mondrala Press (Luksemburg) ukazała się antologia wierszy „Encounters. New poems from Ukraine and Poland” W języku angielskim spotkali się w niej poeci polscy i ukraińscy przetłumaczeni przez P.J. Cornessa, Ch. Kraszewskiego, Y. Mussakovską, L. Wicksa. A. Glaser i Y. Ilchuk. Pośród prezentowanych ze strony polskiej poetów znajdujemy: M. Szychowiak, J. Bargielską, R. Honeta, A. Grabowskiego, K, Koehlera, J. Polkowskiego, D. Suskę, J. Szubera i W. Kassa („Droga na Fiesole”, „Miejsce zabawy”, „Piekarnia ojca”, „Fala”). Po ukraińskiej: N. Bolchenko, H. Kruk, M. Lajuka, O. Mamchycha, I. Rymaruka, J. Zawadskiego i S. Żadana. Poetów do antologii „Spotkania” dobrała, wiersze wybrała i całość opracowała Ewa Goczoł. Ideą prezentacji nie tyle jest tematyka wojny, ile podkreślenie wspólnoty kulturowej Polski i Ukrainy.
Pożegnanie z „Po pierwsze wiersze”
W zasadzie pożegnania nie było. Ukazująca się od września 2017 roku na antenie Radia Gdańsk cotygodniowa „misyjna”, bo edukacyjna i popularyzatorska, audycja poświęcona poezji po prostu znika. 15 lutego wyemitowany zostanie odcinek 328., którego bohaterem będzie poeta i krytyk, prof. Wojciech Kudyba. Tematyczna audycja o poezji była ewenementem na skalę kraju. Jej autorzy, Krzysztof Kuczkowski i Tadeusz Dąbrowski, a także realizator Stefan Kotiuk i „etatowy” interpretator poezji Jarosław Tyrański dziękują Państwu za uwagę i cierpliwość. Dziękujemy byłemu prezesowi RG Andrzejowi Liberadzkiemu i dyrektorowi Dariuszowi Wasielewskiemu za zaproszenie do radia. To była piękna przygoda. A teraz już do widzenia i może jeszcze kiedyś-gdzieś do usłyszenia w tej czy innej rzeczywistości.
„Otwarte na klucz” Wojciecha Kassa książką miesiąca „Twórczości”
Miesięcznik Twórczość (11/2023) książką miesiąca ogłosił wydany przez warszawskie „Iskry” tom wierszy Wojciecha Kassa pt. Otwarte na klucz. W pomieszczonym w numerze szkicu autorstwa Jarosława Ławskiego zatytułowanym „Wiersze na grani” m.in. czytamy: „Otwarte na klucz to zbiór, który chwyta za umysł, ucho i oko. Zmysłowy i przemyślany (jedno z drugim rzadko idzie w parze), muzyczny i nowoczesny (nie zawsze to muszą być komplementarne jakości i komplementy dla poetyckiego słowa). Kass świetnie rzecz rozplanował nadając całości symfoniczną konstrukcję z mottem, wierszami wprowadzającymi główny temat (Zwiadowcy, Intermezzo) oraz potężnym (Quare?) i zarazem ściszonym (Westchnienie) finałem. Nad konstrukcją tomu czuwa ręka doświadczonego mistrza: ani tu chwili wysilenia, konstruowania czegoś wbrew słowom na siłę. (…) Pomiędzy podwójną introdukcją i podwójnym finałem nastąpi teraz trzydzieści sześć poetyckich mgnień świata/światła. Jakie bogactwo form: strof, wersyfikacji, odwołań gatunkowych, zestrojeń rymu; jaka lekkość przywołania tradycji literackiej, kulturowej: od ekspresjonisty Georga Heyma po Święte Pismo, Dantego, Szekspira, Miłosza, Dostojewskiego, Jerofiejewa (Wieniedikta), Bakę i Gałczyńskiego, św. Augustyna i… Kassa. Niczego w nadmiarze: erudycji, intertekstualności, retoryki, wizji, metafory. Wszystko w tej poezji jest naturalne, dojrzałe: zmysłowość i pragnienie nadzmysłowego, oscylacja między realizmem obrazów a sennym majakiem, myślą a jej zaprzeczeniem, obrazem i nie obrazowym przeczuciem. Ironiczna przekora niczego tu nie manifestuje, ot, jest cieniem chaosu świata: dlatego to Intermezzo wprowadza do całego tomu, w którym przeczytamy Wiersz z tytułem przy końcu, Szepty na strunę k i g, a całość zakończy liryczne Westchnienie. Rzecz pisana jest z głębi przedwiecznego smutku i ostatecznego orzeczenia: oto w świecie jest śmierć. Śmierć pozostaje w tych wierszach taka jak życie – straszna, ale to znaczy równie jako ono (życie) nieuchronna, zarzucająca sieci przemijania, lecz także cicha, trochę nierzeczywista, nieco tylko rubasznie śmieszna; jak w Dniu Kancjonelli.
„Król Patagonii” Leszka Szulca. Kim jest?
Leszka Szulca nie ma ani na FB ani na Insta. Może więc nie istnieje? Istnieje, istnieje i ma się dobrze. W przepisowym czasie ukończył polonistykę na Uniwersytecie Gdańskim. W 1997 roku opublikował zbiorek wierszy Próby i marginalia (Sopockie Towarzystwo Kulturalne) i, nie licząc kilku drobniejszych publikacji, na tym się skończyło… Tak więc Król Patagonii ukazuje się 26 lat po debiucie, ale co to za książka! Dojrzała i przekonująca, bliska bytu, bliska ziemi, ale przez ramię zerkająca w niebo. Żeby dowiedzieć się kim jest ów tytułowy Król Patagonii, trzeba wiersze Szulca przeczytać. Zatem? Leszek Szulc OBRAZ Wiersz powinien być blisko życia. Prosty jak obraz: stół dębowy, na nim miska Z gliny, chleb, kubek mleka albo wody, Kielich, który potrącił pijany Ze swej pijackiej ludzkiej skłonności. Igła, nożyczki, nić. W nic zapatrzone okulary, wstążeczka Do włosów. Wszystko tak porzucone, jakby para Umarła dawno lub na chwilę od stołu odeszła. OJCIEC Kiedyś, na jego jeden, Robiłem trzy kroki, Ale on do dziś nie uznaje moich poglądów, Uznając je za dziecinne. Licytujemy się więc nerwowo, Wykładając przy kawie atuty Jak wyświechtane karty Ze starej talii. Cieszy mnie, że nie został stoickim lwem Z siwą grzywą, Który swoją najwyższą mądrość: Jest mi wszystko jedno Obwieszcza wymownym pomrukiem. Jest żywotny, bo nie pogodził się: Kwestionuj wszystko… Jak szczeniak zawsze znajdzie coś do obszczekania. Świat wciąż stoi krzywo Na swoich podagrycznych nogach W źle dopasowanych spodniach I sam się prosi, Żeby go poszarpać za nogawkę. Najbardziej łączy nas to udawanie, Że jesteśmy do siebie niepodobni I kiedy kolejny lipiec Gości się w ogrodzie, Przegrywamy do siebie, Chowając asy po rękawach. Słońce zanurza swój pysk W pustych szklankach. Dopijamy wszystko do kropli, Jakbyśmy chcieli zlizać czas. TREN Zagapiłem się tato, Wypuściłem sznurek z dłoni, Latawiec uleciał. A mówiłem: Trzymam cię mocno, tata, Ale gdzie tam. Ciągle jestem mały chłopak. Nieodpowiedzialny gapa. Wypuściłem cię, Sznurek wyślizgnął się z dłoni. Cienki pergamin skóry Na stelażu żeber. Krystalizuje się w mały punkcik Na głębokim niebie. Stoimy teraz na łące Ja i chudy maj. Gapimy się w zimny błękit. O wiele za blisko, niż jest to Tam, Gdzie sznurek na palec Nawija Pan. Topos z książką dostępny w salonach EMPiK a także w sprzedaży internetowej, m.in.: https://sklep.instytutksiazki.pl/produkt/topos-4-2023/
Patronaty „Toposu”: znamy „piątkę Orfeusza”
Jury XII edycji Nagrody im. K. I. Gałczyńskiego ORFEUSZ za najlepszy tom poetycki roku, w składzie: Jarosław Ławski (przewodniczący), Agnieszka Czajkowska, Barbara Gruszka-Zych, Bronisław Maj, Marek Zagańczyk (sekretarz jury Wojciech Kass), spośród dwudziestu nominowanych wcześniej do nagrody książek, wyłoniło finałową piątkę (kolejność alfabetyczna): Dariusz Kostecki, Z ciszy, Wydawnictwo Austeria, Kraków – Budapeszt – Syrakuzy 2022; Urszula Kozioł, Momenty, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2022; Anna Piwkowska, Furtianie, Wydawnictwo Znak, Kraków 2022; Alicja Rosé, morze nocą jest mięśniem serca, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2022; Jan Sochoń, Nie pocieszaj się, tylko płacz, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2022; Decyzją jury laureatem ORFEUSZA MAZURSKIEGO (przyznawanego autorowi z Warmii, Mazur lub Podlasia) został Erazm Stefanowski za tomik Za grosz świętości, wydany przez Fundację Słowo i Obraz z Augustowa. Kolejny raz swojego faworyta, spośród piątki nominowanych do finału tomików i laureata Orfeusza Mazurskiego będą mogli wybierać także czytelnicy. Swoje zgłoszenia można przesyłać na adres: muzeumpranie@tlen.pl (z każdego adresu e-mail można oddać jeden głos) jak również za pośrednictwem profilu muzeum na Facebooku oraz podczas gali wręczenia nagród. Nagrodą dla zwycięzcy będzie spotkanie autorskie z czytelnikami. Laureata Nagrody ORFEUSZA poznamy 22 lipca podczas uroczystej gali wręczenia nagrody w Muzeum K. I. Gałczyńskiego w Praniu. Oprócz statuetki otrzyma on 30 tys. zł, natomiast laureat Orfeusza Mazurskiego – 10 tys. zł, jak co roku fundowane przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Laudacje do nominowanych tomików wygłoszą członkowie jury, a oprawę artystyczną wydarzenia zapewnią studenci wydziału aktorskiego Akademii Teatralnej w Warszawie im. A. Zelwerowicza pod kierunkiem Łukasza Borkowskiego oraz Kadarqua Trio . Studenci Akademii Teatralnej przygotowali także filmowe rejestracje wierszy poetów nominowanych do Nagrody Orfeusza, które będą emitowane na profilu leśniczówki Pranie na Facebooku zaczynając od wierszy laureata Orfeusza mazurskiego i finalistów. Nagroda Orfeusza jest przyznawana pod honorowym patronatem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. Piotra Glińskiego, Marszałka Województwa Warmińsko-Mazurskiego Gustawa Marka Brzezina i Pen Clubu Polska. Partnerzy nagrody: Stowarzyszenie Leśniczówka Pranie, dwumiesięcznik literacki Topos, Uniwersytet w Białymstoku, Akademia Teatralna im. A Zelwerowicza w Warszawie. Patroni medialni: Gazeta Olsztyńska, Radio dla Ciebie, Polskie Radio Olsztyn, Polskie Radio Białystok. Donatorzy: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego (ze środków pochodzących z Funduszu Promocji Kultury), samorząd województwa warmińsko-mazurskiego, samorząd powiatu piskiego, Gmina i Miasto Pisz, firma ArtTech Cinema.
Tadeusz Dąbrowski w Boston Review
W szanowanym amerykańskim piśmie Boston Review ukazały się dwa wiersze Tadeusza Dąbrowskiego: Communion oraz What does string theory entail. Autorką przekładu jest Antonia Lloyd-Jones. Zapraszamy do lektury: Two Poems – Boston Review
Charles Simic (1938–2023) w Toposie
Charles Simic zmarł 9 stycznia 2023 roku w domu opieki w Dover w Stanie New Hampshire w wieku osiemdziesięciu czterech lat. Laureat Nagrody Pulitzera w 1990 roku. W 2007 roku został amerykańskim laureatem poezji (U.S. Poet Laureate). W 2014 roku otrzymał Międzynarodową Nagrodę Literacką im. Zbigniewa Herberta. Stany Zjednoczone utraciły jednego z największych poetów, a Polska – wielkiego adoratora naszej poezji. Stanisław Barańczak, który tłumaczył jego wiersze na język polski, udowodnił, jak ważne dla Simica były korzenie słowiańskie i folklor bałkański. Mało któremu poecie amerykańskiemu przyszłoby do głowy pisać ironicznie o rzeczach codziennych i tak oczywistych jak: buty, widelec, łyżka, kamień, siekiera, układać wiersze o kuchni wschodnioeuropejskiej, kapuście czy miotłach. Simic znajdował wspólny język z Adamem Zagajewskim, z nim uczestniczył w wielu spotkaniach poetyckich na campusach amerykańskich uczelni. Naszemu nobliście Miłoszowi poświęcił szereg pięknych recenzji, opracowań czy artykułów. Simic był także autorem wstępu do amerykańskiego wydania The Collected Prose Zbigniewa Herberta w przekładzie Alissy Valles. Chętnie uczestniczył w spotkaniach poetyckich Amerykanów promujących polską poezję, na kilku z nich byłem, wtedy poznałem go osobiście – pisze poeta i tłumacz Adam Lizakowski. Widelec (Fork) Ta dziwna rzecz musiała się wyczołgać Prosto z piekła. Przypomina ptasią stopę Noszoną na szyi kanibala. Trzymasz ją w palcach, Wbijasz w kawałek mięsa, Resztę ptaka można sobie wyobrazić: Jego głowa, wielkości pięści Jest duża, łysa, bezdzioba i ślepa. [przeł. Adam Lizakowski] W książce The American Moment: American Poetry in the Mid-Century Geoffrey krytyk Thurley podkreślał, że treści najwcześniejszych wierszy Simica – jego materialne odniesienia – „są bardziej europejskie i wiejskie niż amerykańskie i miejskie… Świat, który tworzy jego poezja – a raczej z jego genialną ewakuacją semantyczną rekonstruuje – to świat Europy Środkowej – lasy, stawy, chłopskie meble”. Natomiast recenzent Voice Literary Supplement, Matthew Flamm, twierdził, że Simic pisał „o szoku, o byciu częścią historycznej komedii, w której dorastał na wpół opuszczony w Belgradzie, a potem stał się, ze swoim słowiańskim akcentem, amerykańskim poetą”.
Otwarte na klucz. Nowy tom wierszy Wojciecha Kassa
Bogata, bo licząca kilkadziesiąt pozycji bibliografia Wojciecha Kassa, poety i eseisty mieszkającego w Praniu na Mazurach, ostatnio powiększyła się o zbiorek wierszy Otwarte na klucz. Jest to również kolejna, po tomach Pocałuj światło (2016) i Ufności (2018) książka poety wydana przez warszawskie Wydawnictwo Iskry. W nocie na okładce Jarosław Ławski napisał: „Otwarte na klucz – tomik subtelnych wierszy Wojciecha Kassa, liryków olśniewających czystością, kruchych jak istnienie poety, uderzających w stawianiu pytań o to, co ciemne i jasne, jawne i skryte w istnieniu. Strażnik lirycznego światła kluczem wiersza otwiera to, co zakryte, zamykając przed okiem wyobraźni to, co oczywiste. Kunsztowne, pełne lirycznych westchnień i epickich pytań, mocne w wygłosie wiersze klucznika tajemnic. Poezja radości, niepogodzonego pogodzenia, summa drogi poetyckiej i krok w stronę tego, co ciemnieje w jasności otwarte na klucz. Uczta.”. Tom rozpoczyna wiersz, w którym słychać iście wiosenny rozgardiasz w obozie… słów: Zwiadowcy Słowo, dwa, niekiedy runo lub kosteczka słowa, czasem brzdęk jego ułomka, refren przydeptany w progu, opiłka głoski zastygłego żalu lub skargi zaplątanej w postronek serca – to zwiadowcy. Kiedy już zniosą nowinę do obozu słów, ona wywołuje poruszenie, czyli coś, co jeszcze się nie namyśliło, lecz tknięte pochrząkuje, rzadziej wrze, raczej łypie spode łba na sąsiedztwo, które być może wie co jest grane, zna więcej szczegółów. Tak zaczyna się wiersz. Kończy go arcyliryczne Westchnienie. Osiem słów lekkich niczym błysk przedwieczornego słońca na wodzie jeziora. To już zima. Westchnienie Zamarza jezioro. Dlatego westchnienie ostatniej fali na brzegu. Warto dać się poprowadzić poecie przez pory roku wiersza, doświadczyć „niepogodzonego pogodzenia”.
Wiersze rzymskie Janusza Kotańskiego w TVP Gdańsk
W magazynie kulturalnym „Sztuki piękne” z 6 kwietnia br. zaprezentowano wiersze Janusza Kotańskiego z tomu „Wiersze rzymskie” wydanego w serii Biblioteka „Toposu” w 2022 roku. Janusz Kotański, poeta, historyk, scenarzysta, autor książek o Prymasie Tysiąclecia Kardynale Stefanie Wyszyńskim i księdzu Jerzym Popiełuszce. W latach 2016–2022 był ambasadorem Rzeczypospolitej Polskiej przy Stolicy Apostolskiej i Zakonie Maltańskim. Scenariusz i realizacja: Joanna Strzemieczna-Rozen. Czyta: Bogdan Szczepański. Montaż i udźwiękowienie: Mirosław Kosmalski, Maciej Kosmalski. Telewizja Polska S.A. Gdańsk 2023 https://gdansk.tvp.pl/23576422/sztuki-piekne
The New Yorker z wierszem Tadeusza Dąbrowskiego
W najnowszym numerze (datowanym na 17 kwietnia) tygodnika The New Yorker ukazał się wiersz Tadeusza Dąbrowskiego Break [polski tytuł: Złamanie]. Autorką przekładu jest Antonia Lloyd-Jones, która tłumaczy poezję Tadeusza Dąbrowskiego już od kilkunastu lat. Dąbrowski publikuje w New Yorkerze od 2014 roku. Jego utwory dwukrotnie znalazły się na liście najlepszych wierszy roku tego prestiżowego tygodnika, a podsumowanie roku 2022 w poezji autorka tekstu Hannah Aizenman rozpoczęła komentarzem do wiersza Tadeusza Dąbrowskiego Bouquet [polski tytuł: Bukiet], także opublikowanego w New Yorkerze: A Kaleidoscopic Year in New Yorker Poetry | The New Yorker Wiersz Break można przeczytać (i posłuchać) na stronie internetowej magazynu: „Break”, by Tadeusz Dąbrowski | The New Yorker
Wiersze Wojciecha Kassa na łamach „Locutio“
W słoweńskim czasopiśmie „Locutio” dalsza cześć prezentacji poezji Wojciecha Kassa według tłumaczenia Katarzyny Šalamun Biedrzyckiej. Kolejno: „Tło”, „Kraby”, „Kosteczki”, „Divertimento Biebrzańskie 1”, „Kołysanka szmeru”, „Mała metafizyka”, „Obdarz ten świat łagodnym wejrzeniem”. Pismo prowadzi poeta Marjan Pungartnik. Więcej>> https://www.locutio.si/index.php?no=122&clanek=3927
Wojciech Kass po słoweńsku
Międzynarodowy literacki magazyn Słowenii „Poiesis.si” prezentuje Wojciecha Kassa: 27.01. – najava (zajawka) na FB magazynu; 29.01. – prva pesem (pierwszy wiersz „Droga do Fiesole”; 31.01. – fragmenti (fragment „Ręki piszącej”); 1.02 – druga pesem (drugi wiersz), 2.02. ponovna objava intervjuja (rozmowa z ur. w 1942 roku w Lublanie tłumaczką Katarzyną Šalamun Biedrzycką na FB), 4.02. – tretja pesem (trzeci wiersz). Redaktorem Magazynu jest ur. w 1976 roku w Lublanie ważny dla słoweńskiego języka poeta Peter Semolič, którego wiersze wybrane wydało Biuro Literackie, tłumaczką – krytyk, historyk literatury i tłumacz Katarzyna Šalamun Biedrzycka. Zobacz więcej>> https://www.poiesis.si/
The New Yorker o Tadeuszu Dąbrowskim
Swoje coroczne podsumowanie poetyckie The New Yorker rozpoczyna omówieniem wiersza Tadeusza Dąbrowskiego pt. Bouquet [Bukiet], który ukazał się w styczniowym numerze amerykańskiego tygodnika. Na kanwie utworu polskiego poety autorka artykułu Hannah Aizenman snuje refleksje dotyczące poezji, przekonuje o jej niezbywalności w kształtowaniu i wyrażaniu pełni naszego człowieczeństwa, dając przy tym do zrozumienia, jak ważną rolę pełni mowa wiązana w misji wydawniczej tego kultowego magazynu. Tekst można przeczytać tutaj: https://www.newyorker.com/culture/2022-in-review/a-kaleidoscopic-year-in-new-yorker-poetry Wiersz Bouquet: https://www.newyorker.com/magazine/2022/01/03/bouquet
„Wiersze Orfeusza” w Radiu Dla Ciebie – harmonogram emisji
Zapraszamy do słuchania grudniowego cyklu „Wiersze Orfeusza”, w którym od poniedziałku do piątku o godz. 6.35 (premiera), 15.35 i 20.10, a więc trzy razy dziennie!, emitować będziemy współczesną poezję polską w interpretacji studentek i studentów kierunku aktorstwo Akademii Teatralnej im. A. Zelwerowicza w Warszawie. Cykl powstał we współpracy Radia Dla Ciebie (RDC) z Akademią Teatralną im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie i Leśniczówką Pranie – Muzeum K.I. Gałczyńskiego w Praniu. Wiersze, które przygotowali adeptki i adepci aktorstwa, pochodzą z tomów nominowanych do finału XI edycji Nagrody Poetyckiej im. K.I. Gałczyńskiego na najlepszy tom roku. Nagroda Poetycka ORFEUSZ im. Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego za najlepszy tom roku jest przyznawana za wybitne osiągnięcia współczesnej polskiej liryki – oryginalne, zachowujące bezpośredniość wyrazu, bezkompromisowe pod względem artystycznym. Studenckie interpretacje zostały przygotowane w ramach zajęć fakultatywnych ORFEUSZ prowadzonych w Akademii Teatralnej przez Łukasza Borkowskiego. Grupa studentek i studentów pierwszego roku pracowała nad interpretacją współczesnej polskiej poezji, a ich efekty można oglądać na rejestracjach filmowych emitowanych w social mediach Muzeum K.I. Gałczyńskiego w Praniu i usłyszeć w grudniu na antenie RDC. Słuchaj>> https://www.rdc.pl/player Harmonogram emisji: 1 grudnia – wiersz „Czarna dziura” Adriany Szymańskiej z tomu „Zielone rolety” w interpretacji Kuby Dyniewicza 2 grudnia – wiersz „Babcia Isia” Michała Muszalika z tomu „Hotel Globo” w interpretacji Kacpra Męcki 5 grudnia – wiersz „duża rzecz” Aleksandra Wiernego z tomu „małe nowe ciała” w interpretacji Maksymiliana Cichego 6 grudnia – wiersz „Tolerancja” Bogdana Jaremina z tomu „Rzeczy, z-myślenia” w interpretacji Tomasza Obińskiego 7 grudnia – wiersz „Respiracja 1” Agnieszki August-Zarębskiej z tomu „po jej wewnętrznej stronie” w interpretacji Agnieszki Rajdy 8 grudnia – wiersz „Przełęcz” Jana Polkowskiego z tomu „Pomieszane języki” w interpretacji Klementyny Lamort de Gail 9 grudnia – wiersz „Każdego dnia” Jacka Świłły z tomu „Tu, w dole” w interpretacji Jakuba Cendrowskiego 12 grudnia – wiersz „Kasztany” Marka Rapnickiego z tomu „Nieświęta ziemia” w interpretacji Aleksandra Buchowieckiego 13 grudnia – wiersz „Próba jasnego” Małgorzaty Lebdy z tomu „Mer de Glace” w interpretacji Żanety Rus 14 grudnia – wiersz „przyjaciółka” Urszuli Honek z tomu „Zimowanie” w interpretacji Marii Kresy 15 grudnia – wiersz „IX” Michała Fałtynowicza z tomu „Traktat barbarzyńcy” w interpretacji Jędrzeja Czerwonogrodzkiego 16 grudnia – wiersz „Koniec” Doroty Szatters z tomu „Fragment większej całości” w interpretacji Julii Ćwian 19 grudnia – wiersz „złóż sobie Marilyn (poemat o dniu nieszczęśliwym który się nachyla)” Janusza Nowaka z tomu „w nawiasie” w interpretacji Julii Banasiewicz 20 grudnia – wiersz „Lament starego czytelnika wątpiącego w sens swojego czytelnictwa” Zbigniewa Macheja z tomu „2020” w interpretacji Stanisława Kaweckiego 21 grudnia – wiersz „Rosja podpisuje” Zbigniewa Macheja z tomu „2020” w interpretacji Angeliki Jasińskiej 22 grudnia – wiersz „sama” Agnieszki Tarnowskiej z tomu „Uliczanka” w interpretacji Mai Kalbarczyk 23 grudnia – wiersz „Zabłąkany” Tomasza Jastruna z tomu „Przed zmierzchem” w interpretacji Magdaleny Pardy 26 grudnia – wiersz „Formuła de Lux” Justyny Tomskiej z tomu „List do patomorfologa” w interpretacji Bogumiły Bajor 27 grudnia – wiersz „Twoja mama wolałaby, żebyś nie zadawał się z koszykarzami” Tomasza Bąka z tomu „Playbook” w interpretacji Mikołaja Łukasiewicz 28 grudnia – wiersz „Droga” Michała Czoryckiego z tomu „Ciąg dalszy” w interpretacji Jana Sałasińskiego 29 grudnia – Wiersz „Pies i Miłosz” Krzysztofa Lisowskiego z tomu „Wieści dobre i złe” w interpretacji Krystiana Kanclerza 30 grudnia – Wiersz „W gorączce” Miłosza Kamińskiego z tomu „Sny studenckie” w interpretacji Łukasza Borkowskiego – opiekuna artystycznego cyklu. Słuchaj>> https://www.rdc.pl/player
„Ktoś Inny” Krzysztofa Kuczkowskiego po czesku
Wiersz „Ktoś Inny” Krzysztofa Kuczkowskiego z tomu „Ruchome święta” (2017) na język czeski przełożyła Lenka Kuhar Daňhelová, poetka, pisarka, tłumaczka literatury polskiej. Prezentacja letniej aktywności translatorskiej Lenki Daňhelovej, oprócz wiersza „Ktoś Inny” Kuczkowskiego obejmuje również wiersze Krystyny Dąbrowskiej i Joanny Oparek, ukazała się na łamach „Ravt” – elektronicznej wersji czasopisma „Tvar”. Przeczytaj>> https://itvar.cz/plody-letni-prace
Nowe wiersze Wojciecha Kassa w „Twórczości”
W październikowej „Twórczości” ukazało się sześć najnowszych wierszy Kassa: „Zwiadowcy”, „Dzień Kancjoneli”, „Na przejściu”, „Żeby”, „Miasteczko”, „Kmin i kapary”. Przeczytaj wiersz „Kmin i kapary”>> Kmin i kapary
Nowy tom wierszy Roberta Gawłowskiego „Życie wieczne”
Wraz z nowym numerem Toposu ukazał się tom wierszy Roberta Gawłowskiego „Życie wieczne”. Jest to 209 pozycja z serii Biblioteki Toposu. Tytuł jest do nabycia wraz najnowszym numerem czasopisma >> KLIKNIJ.
Z Pauliną Subocz-Białek rozmawia Ireneusz Staroń
Ireneusz Staroń, sekretarz redakcji kwartalnika „Nowy Napis” rozmawia z Pauliną Subocz-Białek o jej debiucie poetyckim „Ostatni lot Filomeli” (Biblioteka „Toposu”, 2022). Zobacz ROZMOWY | Paulina Subocz-Białek – „Ostatni lot Filomeli”, rozmawia Ireneusz Staroń – YouTube PAULINA SUBOCZ-BIAŁEK (ur. 1991) – literaturoznawca, krytyk literacki, historyk literatury polskiej XX wieku, poetka. Publikowała między innymi na łamach „Arcanów”, „New Books from Poland”, „Metafory”, „Nowych Książek”, „Rocznika Komparatystycznego”, „Toposu” oraz „Twórczości”. Współautorka książek: Nadkolory i nadaromaty. Schulz, Mueller, Blecher (2017), Nostalgiczna pieśń powrotu. O twórczości Floriana Czarnyszewicza (2020), Poza mapą. O „Nadberezyńcach” Floriana Czarnyszewicza (2020). Za tę ostatnią nominowana do Nagrody Literackiej im. Józefa Mackiewicza (2021). Od 2015 jest członkiem kapituły jury Nagrody Literackiej Czterech Kolumn. W 2018 była gościem międzynarodowego Conrad Festival oraz wrocławskiego Bruno Schulz Festiwal. W 2022 roku ukazał się jej debiutancki tom poetycki „Ostatni lot Filomeli”. IRENEUSZ STAROŃ (ur. 1991) doktor nauk humanistycznych, badacz literatury polskiej XX i XXI wieku, krytyk literacki, absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego. Afirmator metody bliskiego czytania (close reading) oraz drobiazgowych analiz filologicznych. Autor kilkudziesięciu szkiców oraz recenzji m. in. w „Arcanach”, „Metaforze”, „Nowych Książkach”, „Pamiętniku Literackim”, „Pracach Literackich”, „Toposie” oraz „Twórczości”, a także w tomach zbiorowych. W latach 2012 – 2017 członek redakcji magazynu „Uniwersal.info”. Od 2015 należy do kapituły jury Nagrody Literackiej Czterech Kolumn. Obecnie pracuje nad zbiorem opowiadań oraz tomem szkiców o literaturze najnowszej. Wraz z Pauliną Subocz-Białek napisał trzy książki historycznoliterackie: Nadkolory i nadaromaty. Schulz, Mueller, Blecher (2017), Poza mapą. O „Nadberezyńcach” Floriana Czarnyszewicza (2020), a także Nostalgiczną pieśń powrotu. O twórczości Floriana Czarnyszewicza (2020). Monografia Nadkolory i nadaromaty… znalazła się na prestiżowej liście 80. najważniejszych pozycji schulzologicznych kwartalnika „Konteksty” (2019). Zaprezentowano ją na Festiwalu Conrada i wrocławskim Bruno Schulz. Festiwal (oba 2018).
O wierszach Pauliny Subocz-Białek…
…na łamach „Nowego Napisu” pisze Ireneusz Staroń: „Poezja Pauliny Subocz-Białek bywa rewelatorką metafizyki, rewolucjonistką archetypów, rekreatorką mitów, które wywołuje nie po to, aby trzymać nas w lunatycznym śnie, lecz abyśmy korzystając ze snów jako narzędzi samopoznania, zapragnęli dojrzałości. Jest więc ta poezja z gruntu filozoficzna, epistemiczna, dąży do poznania, staje się z niego ćwiczeniem, od bieguna kultury przechodzi ku egzystencji. Ma dla każdego rozumiejącego czytelnika niejasny plan na przyszłość: wyjść spoza kręgu udomowienia w świecie doczesnym. Zgodnie z filozofią anamnezy[30] powrócić do prawdziwego domu sprzed naszych narodzin, sięgnąć do metafizycznej pamięci prenatalnej. Rozbudzić wewnętrzną wilczycę – by pozostać w kręgu bliskiego tej poezji uniwersum baśniowego – i wejść na ścieżkę synkopowej pieśni o budowaniu. Trudnej partytury rytmicznej, która mówi, że już zawsze nie będzie łatwo. Lecz „innej drogi nie ma”. Last but no least – i zawsze – wild at heart. [Źródło tekstu: Ireneusz Staroń, „Ktoś zapalił pierwszą lampę”. O wierszach Pauliny Subocz-Białek, „Nowy Napis Co Tydzień”, 2022, nr 161] Czytaj całość: „Ktoś zapalił pierwszą lampę”. O wierszach Pauliny Subocz-Białek – Ireneusz Staroń | Nowy Napis
O wierszach Jerzego Łukasza Kaczmarka…
…autora wydanych w Bibliotece „Toposu” tomów „Niewidzialny stygmat” (2019) i „Aż do pierwszego słowa” (2022) rozmawiają Ireneusz Staroń i Paulina Subocz-Białek. Podcast o wierszach Jerzego Łukasza Kaczmarka zatytułowany „Pomiędzy przypowieścią a stygmatem” można odsłuchać na stronie internetowej czasopisma „Nowy Napis Co Tydzień”: Nowy Gramofon #23 – Pomiędzy przypowieścią a stygmatem – Ireneusz StarońPaulina Subocz-Białek | Nowy Napis
„To jest fajka”. Wiersze zebrane Tadeusza Dąbrowskiego
Osiem książek poetyckich w jednym! Nakładem Państwowego Instytutu Wydawniczego ukazał się właśnie obszerny tom wierszy zebranych Tadeusza Dąbrowskiego zatytułowany „To jest fajka”. Jest to pierwsza całościowa prezentacja dorobku jednego z najciekawszych współczesnych polskich poetów, docenianego także poza krajem i publikującego m.in. w „New Yorkerze”, „Paris Review” czy „Frankfurter Allgemeine Zeitung”. Zbiór „To jest fajka” wychodzi z okazji 25-lecia debiutu prasowego autora i zawiera utwory, z których część od dawna już nie jest dostępna na rynku wydawniczym. Adriana Szymańska w Posłowiu do tomu zauważa: „Poznawczy rozmach, intensywność przeżywanych sytuacji i zdarzeń, empatia w stosunku do wszelkich istnień, ale też niepewność i wątpliwości w odczytywaniu tajników bytu, to stany świadomości przewijające się przez całą twórczość Dąbrowskiego i świadczące o uważnym wnikaniu poety w egzystencjalne, moralne i metafizyczne kłopoty z istnieniem w naszej doczesności, a także w sferze przeczuć nadprzyrodzonych.” A tak pisał niedawno o twórczości Tadeusza Dąbrowskiego Adam Zagajewski: „Dlaczego lubimy wiersze Tadeusza Dąbrowskiego? Lubimy jego wiersze, ponieważ są niezmiernie konkretne. Dlaczego podobają nam się wiersze bardzo konkretne? Podobają nam się, ponieważ w ich percepcji uczestniczą wszystkie władze umysłu. Tadeusz Dąbrowski jest w dziedzinie poezji kimś, kogo Francuzi nazywają le grand reporter. Posiada temperament realisty, lecz jego realizm jest z natury poetycki, prowadzi do odkryć, nie zaś do oskarżeń. Jego wiersze osiągają nadzwyczajny poziom skupienia i gęstości, stanowiąc adekwatną odpowiedź na absurd naszego świata.” Więcej o książce na stronie Wydawcy https://piw.pl/pl/to-jest-fajka-wybor-wierszy-z-lat-1999-2020
Nie żyje poetka Teresa Ferenc
W poniedziałek, 1 sierpnia, zmarła Teresa Ferenc, poetka, urodzona 27 kwietnia 1934 roku w Ruszowie-Kolonii koło Zamościa. Od 1975 roku mieszkała w Sopocie. Żona poety i pisarza Zbigniewa Jankowskiego oraz matka pisarek: Anny Janko i Mileny Wieczorek. W 1943 roku jako 9-letnia dziewczynka ocalała z krwawej pacyfikacji. Hitlerowscy Niemcy spalili Sochy, jej rodzinną wieś, wymordowali mieszkańców, w tym także rodziców poetki. Odtąd przebywała m.in. w domach dziecka w Zamościu i Międzyrzecu Podlaskim. Później mieszkała w Rybniku, Kołobrzegu, Wrocławiu, by w połowie lat siedemdziesiątych wrócić nad morze i zamieszkać w Sopocie na osiedlu Brodwino. Powszechnie uznawana za jedną z największych polskich poetek współczesnych. Miłość, wiara, cielesność, macierzyństwo, a także reminiscencje tragedii przeżytej w dzieciństwie (obrazy ognia) to tematy i motywy najczęściej powracające w wierszach autorki „Grzesznego pacierza”. Opublikowała kilkadziesiąt, łącznie z wyborami, tomów wierszy. Wśród nich były książki tak ważne dla polskiej poezji, jak debiutancka – „Moje ryżowe poletko” (1964), „Wypalona dolina” (1979), „Boże pole” (1997) czy „Widok na życie” (2012). „Widok na życie” i wcześniejsza, „Dzieci wody” z 2003 roku ukazały się w serii Biblioteka „Toposu”, którą mam przyjemność redagować. To nie był jedyny związek Teresy z czasopismem. Od początku istnienia „Toposu” poetka była przez wiele lat jego współpracowniczką. W latach 1993 – 2001 razem z mężem prowadziła i współredagowała na łamach pisma prezentacje poetyckie pt. „Goście Teresy Ferenc i Zbigniewa Jankowskiego”. W ostatniej dekadzie ten związek z Teresą i Zbyszkiem był już bardziej sporadyczny, okazjonalny, co nie oznacza, że mniej ciepły. Odejście poetki, a zwłaszcza poetki tej klasy, można porównać do spadającej gwiazdy. Świeciła na wieczornym niebie, a świecić przestała, sprawiając, że staliśmy się ubożsi o ten blask, o to światło. Ale czy naprawdę? W wierszu „Telefon z zaświatów” z tomu „Widok na życie”, napisała poetka: „gwiazda leciała / na drugą stronę światła”. A więc jest po drugiej stronie światła, drugiej stronie życia, którego nie widzimy, co wcale nie musi oznaczać, że go nie ma. Żegnaj Tereniu! Do zobaczenia. | Krzysztof Kuczkowski
„W inną stronę”. Nowy zbiór wierszy Dariusza Wasielewskiego
Nakładem Wydawnictwa „Bernardinum” ukazał się właśnie nowy tom wierszy Dariusza Wasielewskiego „W inną stronę”. Po wyborze poezji „Pożegnanie Gdańska” z 2019 roku, to kolejna pozycja tego autora opublikowana przez wydawnictwo z Pelplina. Jego twórczość co jakiś czas pojawia się w dwumiesięczniku literackim „Topos”. Do numeru 3. z 2018 został dołączony plakat z wierszami poety. Najnowszy numer „Toposu” otwiera obszerny wiersz D. Wasielewskiego „Śmierć w Wenecji”. Dariusz Wasielewski (1960) poeta, publicysta. Absolwent filologii polskiej na Uniwersytecie Gdańskim. Jest autorem zbiorów wierszy: „Niedziela” (1982), „Jestem z rodu zwycięzców a żyję śród klęsk…” (1984), „Wytrwałość” (1989), „Czekam na wrzesień” (1994). Laureat Czerwonej Róży (2009). Pracował m.in. w „Tygodniku Gdańskim”, „Dzienniku Bałtyckim”, Radiu Gdańsk (obecnie). Był rzecznikiem prasowym NSZZ „Solidarność”.
Nowy tom wierszy Tadeusza Dąbrowskiego w Niemczech
Nakładem wydawnictwa Schöffling ukazał się właśnie nowy tom wierszy Tadeusza Dąbrowskiego pt. Wenn die Welt schläft [Gdy świat śpi]. Książka gromadzi wiersze opublikowane w polskich zbiorkach Środek wyrazu oraz Scrabble, a także utwory najnowsze. Wenn die Welt schläft to czwarta książka Tadeusza Dąbrowskiego po niemiecku, wcześniej ukazały się Schwarzes Quadrat auf schwarzem Grund (2010), Die Bäume spielen Wald (2014) oraz Eine Liebe in New York (2019). Wszystkie zostały świetnie przyjęte przez niemieckojęzyczną krytykę literacką. Tłumaczką Dąbrowskiego od wielu lat jest Renate Schmidgall. Tom Wenn die Welt schläft będzie miał premierę już w najbliższy piątek (26.08) podczas międzynarodowego festiwalu literackiego Poetische Quellen w Bad Oyenhausen. Więcej o książce: Tadeusz Dąbrowski: Wenn die Welt schläft – Schöffling & Co. Verlag (schoeffling.de)
Nie żyje Wojciech Banach (1953 – 2022)
We wtorek 20 września zmarł Wojciech Banach. Miał 69 lat. Bydgoski poeta, prozaik i kolekcjoner bydgostianów – pamiątek historycznych w formie dawnych fotografii i pocztówek. Prezes bydgoskiego oddziału Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Absolwent elektrotechniki na Akademii Techniczno-Rolniczej (dzisiejszej Politechnice Bydgoskiej). Jego największą pasją była jednak poezja, opublikował kilkadziesiąt tomów wierszy. W 2021 r. w Bibliotece „Toposu” opublikował znakomity zbiór wierszy „Mecz z realem”. W dorobku ma też trzy obszerne albumy poświęcone widokom miasta oraz wiele zestawów reprintów bydgoskich widokówek, które są cennym źródłem ikonograficznym. W 2019 roku uhonorowano go Brązowym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Zachowujemy Wojtka w naszej wdzięcznej pamięci.
